KOTA KINABALU: Kerajaan Gagasan Rakyat Sabah (GRS) melangkah setapak lagi dalam usaha mengambil alih pengurusan bekalan elektrik negeri ini daripada Kerajaan Persekutuan selepas Ketua Menteri, Datuk Seri Panglima Haji Hajiji Haji Noor secara prinsipnya diberi lampu hijau untuk pengambilalihan sepenuhnya bermula 1 Januari 2024.
Hajiji berkata, berikutan itu, Sidang Dewan Undangan Negeri (DUN) Khas akan diadakan pada 3 Januari tahun depan bagi menyelesaikan isu perundangan dalam usaha merealisasikan sepenuhnya pengurusan bekalan di bawah kuasa kerajaan negeri.
Katanya, dalam tempoh beberapa bulan ini, beberapa isu penting akan diselesaikan terutama membabitkan isu-isu perundangan antaranya pengesahan daripada Kerajaan Persekutuan menggazetkan Artikel 95C Perlembagaan untuk menggantung Akta Bekalan Elektrik 1990, Akta Tenaga Boleh Baharu 2011 (Akta 725) dan Akta Pihak Berkuasa Pembangunan Tenaga Lestari 2011 (Akta 726).
“Seterusnya, perkenan daripada Yang di-Pertuan Agong perlu diikuti urusan mesyuarat di Parlimen yang boleh dibentangkan selepas penggantungan tersebut,” katanya dalam satu kenyataan semalam.
Kenyataan itu dikeluarkan selepas Mesyuarat Jawatankuasa Pemandu mengenai penyerahan kuasa kawal selia bekalan elektrik kepada Sabah, yang dipengerusikan bersama Hajiji dan Menteri Sumber Asli, Alam Sekitar dan Perubahan Iklim Nik Nazmi Nik Ahmad, di Menara Kinabalu di sini hari ini.
Di pihak kerajaan Sabah, Hajiji berkata dua Rang Undang-Undang iaitu Enakmen Bekalan Elektrik dan Enakmen Tenaga Boleh Diperbaharui, serta pindaan kepada Enakmen Suruhanjaya Tenaga Sabah 2023 (kemasukan fungsi kawal selia bekalan elektrik dan tenaga boleh diperbaharui), akan dibentangkan semasa sidang DUN khas itu.
“Kita memerlukan persetujuan daripada kementerian dan agensi berkaitan sama ada di peringkat Persekutuan dan negeri, supaya semua proses ini dapat dilakukan dengan lancar terutama dari segi kesahihan dan mengelakkan gangguan kepada operasi bekalan elektrik di Sabah,” katanya.
Hajiji dan Nik Nazmi kemudian turut mempengerusikan bersama Mesyuarat Jawatankuasa Perancangan dan Pelaksanaan Pembekalan Elektrik danTarif (JPPPET), yang mana Pelan Pembangunan Penjanaan Elektrik Sabah (2023-2027) telah diperakukan, bagi menyediakan penyelesaian segera kepada kekurangan penjanaan kuasa elektrik di Sabah yang kritikal.
Hajiji berkata dalam menjangkakan penyerahan kawalan kawal selia bekalan elektrik kepada Sabah, kerajaan Persekutuan digesa untuk memudahkan dan meneruskan proses, bagi memastikan projek yang dirancang di bawah Pelan Pembangunan Generasi Sabah, siap tepat pada masanya.
Beliau berkata ini termasuk langkah segera untuk meningkatkan kuasa di Pantai Timur, yang akan segera memulihkan margin rizab elektrik Sabah kepada sekurang-kurangnya 30 peratus, menjelang September tahun ini.
“Ini akan menyelesaikan masalah kekurangan kapasiti yang serius di Sabah, sekali gus akan menggambarkan komitmen Kerajaan negeri dan Persekutuan dalam menyelesaikan isu ini secara menyeluruh dan efektif,” katanya.
Selain itu mesyuarat itu juga memutuskan untuk menambah kapasiti penjanaan di pantai barat menggunakan bekalan gas asli sedia ada, serta projek penjanaan tambahan lain di seluruh Sabah.
Hajiji berkata kerajaan negeri menyedari akan kepentingan meningkatkan penggunaan Tenaga Boleh Baharu, dalam menyokong inisiatif Neutral Karbon negara dan potensi tenaga solar yang tinggi di Sabah, justeru kerajaan negeri akan menambah kapasiti tenaga solar berskala besar sebanyak 100MW pada tahun 2026 di Pantai Timur Sabah,” katanya.
Beliau berkata memandangkan loji janakuasa hidroelektrik berpotensi untuk meningkatkan kapasiti tenaga boleh diperbaharui, kerajaan negeri, melalui ECoS, akan menjalankan kajian bagi merangka Pelan Induk Pembangunan Hidroelektrik Sabah, mulai tahun ini.
Hajiji juga mengulangi pendirian Sabah mengenai projek Talian Penghantaran 275kV Pautan Selatan dari Sipitang ke Tawau, yang telah dibangkitkannya pada mesyuarat JPPPET lalu, yang akan meningkatkan daya tahan grid dan melengkapkan sistem gelung 275kV, yang membolehkan pengagihan kapasiti elektrik yang lebih tinggi kepada pengguna industri utama.
Beliau berkata projek Southern Link mesti dilaksanakan dan kerajaan Persekutuan mesti memperuntukkan pembiayaan melalui geran, kerana ia merupakan projek kemudahan awam yang perlu disiapkan menjelang 2028, bagi membolehkan kuasa daripada dua stesen hidroelektrik baharu disalurkan kepada pengguna melalui grid negeri.
Ketua Menteri itu berkata sebagai tambahan, Pelan Hala Tuju dan Pelan Induk Tenaga Sabah 2040 (SE-RAMP 2040) yang disediakan oleh ECoS, meliputi pelbagai strategi dan inisiatif, untuk mengimbangi keperluan tenaga dan memastikan keselamatan tenaga, kemampuan mampu milik dan kelestarian alam sekitar, akan dilancarkan tidak lama lagi.
